Tips voor startende stemacteurs: hoe voice-over te worden

Jaren geleden schreef ik een artikel over de beste manier om voice-over te worden. Dit artikel was een van de populairste pagina’s van mijn website. Na een grondige herziening van mijn site verdween het artikel, maar de vragen bleven komen. Daarom zijn hier, op veler verzoek, Arno’s Tips voor startende stemacteurs.

Werken met je stem, veel makkelijker moet het toch niet worden?

Een carrière als stemacteur, waar begin je?

Regelmatig ontvang ik e-mails van mensen die iets met hun stem willen doen. Veel van hen hebben al vaak gehoord dat ze een mooie stem hebben: ‘…daar moet je iets mee doen!‘. Zulke complimenten zijn geweldig om te horen!

Mijn vervelende tegenvraag is dan: zijn deze mensen in een positie om jou objectief te adviseren? Hebben zij de ervaring en kennis om een goede stemacteur te herkennen en op waarde te schatten? Ook al meenden ze het, waarschijnlijk wilden ze je gewoon een leuk compliment geven. Maar ze weten niet wat er komt kijken bij een serieuze stemmencarrière.

Als je al even hebt gezocht naar ‘stemacteur vacatures’, ‘wat is een voice-over‘, ‘auditie Disney film inspreken’ of ‘hoe kun je voice-over worden’, dan heb je vast meerdere artikelen van collega stemacteurs gelezen. Misschien denk je nu:

Waarom zijn alle voice-overs zo negatief? Zijn ze bang hun mooie baantje te verliezen?

Nee, dat zijn ze zeker niet. De Nederlandse stemmencommunity is juist bijzonder warm en collegiaal. Maar elke veel geboekte stem kan je vertellen dat het ze niet is komen aanwaaien. Acteertalent en gevoel voor taal heb je of heb je niet. Maar het ontwikkelen van je vaardigheden als stemacteur en ondernemer kost veel tijd, moeite en geld. Voice-over worden doe je er niet zomaar even bij.

Een mooie stem is even nuttig als mooie benen

Het liefst zou ik een heel positief verhaal vertellen: klik hier en je wordt een beroemd stemacteur. Maar helaas is het niet zo simpel. Het komt allemaal neer op hard werken, oefenen en volharden. Het hebben van een mooie stem is niet voldoende. Zie het als iemand die mooie benen heeft; die kan niet automatisch goed dansen. Of hard rennen.

Wellicht ben je bekend met de 10.000-uur regel van de Zweedse psycholoog K. Anders Ericsson. Volgens zijn onderzoek kan je pas echt goed worden in iets als je daar 10.000 uur in hebt gestoken. Dit betekent drie uur per dag of 20 uur per week oefenen, gedurende een periode van tien jaar.

Er zijn inmiddels zat mensen die de resultaten van zijn onderzoek proberen te ontkrachten, maar zelfs als hij er voor 50% naast zit is er werk aan de winkel!

Toen ik als voice-over bij Hart van Nederland begon, had ik een beetje ervaring met het inspreken van voice-overs, maar ik was nog niet zo heel goed. Maar doordat ik dit werk vijf dagen per week ging doen, constant evalueerde en gecoacht werd, groeiden mijn prestaties gestaag.

Train die stemspieren!

Oefenen dus. Lees hardop de krant, advertenties in tijdschriften en berichten op teletekst. Maak opnamen van jezelf, luister kritisch en wees streng. Intonatie en rust zijn de beste instrumenten om een tekst goed neer te zetten. Gebruik die instrumenten met mate en zorg. Begrijp de tekst volledig voordat je het aan je luisteraar overbrengt.

Nu komt misschien wel een van de beste tips voor startende stemacteurs. Mocht jouw carrière als stemacteur er toch niet in zitten, dan houd je er in elk geval een leuke hobby aan over:

Meld je aan als vrijwilliger bij de blindenbibliotheek, als voorleesouder op de basisschool of bij een bibliotheek. Begin een podcast of informeer bij de lokale omroep of ze nog vrijwilligers nodig hebben. Voor mij was de lokale omroep de plek waar ik in alle rust mijn eerste stappen in de media kon maken. Bij Nieuwegein Radio leerde ik alles over de techniek van een radiostation, de productie van een radioprogramma, teksten schrijven en uiteindelijk voorlezen en presenteren.

Zelfstandig voice-over ondernemer worden

Voice-overwerk lijkt een makkelijke en leuke manier om veel geld te verdienen, en dat kan het ook zijn. Maar als stemacteur ben je een ondernemer; je runt een bedrijf. Dit betekent veel tijd en geld investeren in een eigen studio, voice-over demo’s, een professionele website en dagelijks acquisitie doen om een eigen klantenkring opbouwen. Je stem heeft ook onderhoud nodig. Logopedie, zangles, acteerlessen, dat moet je allemaal uit eigen zak betalen. En je krijgt te maken met financiële en administratieve verplichtingen. Reken erop dat je zo’n 10 tot 15 duizend euro moet investeren voor je jouw eerste betaalde opdracht hebt ingesproken.

Je kunt ervoor kiezen om via stemmenbureaus te werken, waardoor je de zakelijke kanten van het ondernemerschap enigszins kunt omzeilen. Maar zelfs dan is een goede basisopleiding onmisbaar.

Tijdens de corona lockdown zijn er ontzettend veel mensen geweest die dachten dat ze wel voice-over konden worden. Luisterboeken opnemen, reclames inspreken. De cijfers van deze pagina, Tips voor startende stemacteurs, gingen door het dak. Mensen kochten enthousiast apparatuur, bouwden een website of openden een account op Fiverr. En toen bleef het stil, want ze wisten niet wat ze moesten doen om aan klussen te komen. Opdrachtgevers ontdekten dat deze nieuwbakken stemacteurs niet konden leveren wat ze beloofden. En langzaam spatten hun dromen in duigen. Na de lockdown stroomde Marktplaats vol met goedkope USB microfoons, akoestisch materiaal en andere voice-over gear.

Stemmetjes inspreken voor Disneyfilms

Het lijkt mij zo leuk om een stemmetje in te spreken voor een Disneyfilm!

Dat lijkt mij ook leuk. En het ís ook leuk, neem dat maar van mij aan! Maar de nasynchronisatie van animatiefilms verloopt onder hoge druk, waarbij tijd geld is. Geluidsstudio’s kiezen daarom meestal voor getrainde stemacteurs, bij voorkeur van een musicalopleiding. Acteurs die kunnen lezen, timen, zingen en snel een goed karakter kunnen neerzetten. Die niet zeuren, op tijd komen en vooral heel flexibel inzetbaar zijn. Daar kom je niet zo makkelijk tussen.

Neem een ‘personal voice trainer’

Als je nog steeds geïnteresseerd bent, raad ik je aan te investeren in het aanleren van goede basisvaardigheden. Om te leren hoe je je stem het beste kunt gebruiken, hoe je met teksten omgaat, en het werk in een studio. Samen met een leraar of mentor ontdek je wat jouw talenten zijn en waar jouw beste kansen als voice-over of stemacteur liggen.

Als voice-over coach heb ik verschillende voice-overs, televisie- en en radiopresentatoren begeleid, maar als je even Googlet dan zijn er nog vele andere voice-over coaches en stemacteeropleidingen te vinden. 

Stemmen- en castingbureaus

Er zijn stemmenbureaus, vergelijkbaar met modellenbureaus voor voice-overs en stemacteurs. Tegen betaling kun je bij een aantal bureau’s een stemtest opnemen. Wanneer jouw stem goed wordt bevonden dan kom je in de database terecht, maar dat is nog geen garantie op werk. Tegenwoordig loopt slechts een klein gedeelte van het stemmenwerk via deze bureaus. Ook zijn er online casting sites waarop opdrachten in het Nederlands worden gepost.

Zelfs wanneer je besluit om je stem exclusief aan een stemmenbureau te verbinden, is een goede basis onmisbaar. Een stemacteur die bijvoorbeeld geen regieaanwijzingen kan opvolgen of een stijl niet kan reproduceren zal niet snel worden teruggevraagd voor een nieuwe opdracht. Zorg dus voor een goede opleiding en zorg dat je je altijd blijft ontwikkelen.

Conclusie

Werk als stemacteur is ontzettend leuk en gevarieerd. Ik leer elke dag nieuwe dingen dankzij de scripts die ik mag inspreken. Tegelijkertijd moet ik ook veel investeren in mijn bedrijf en mijn vaardigheden. Dat blijft.

Ik hoop dat ik je niet ontmoedigd heb. Als je er echt voor wilt gaan, als je het talent hebt en bereid bent om er veel tijd, energie en moeite in te steken, dan is een carrière als stemacteur ook voor jou een optie.

Tot zover mijn tips voor startende stemacteurs. Omdat je dit blijkbaar nog steeds leest (je wilt het écht proberen hè?), geef ik je nog één laatste tip.

Je krijgt maar één kans op een eerste indruk, dus zorg dat je er helemaal klaar voor bent wanneer je de eerste voice-over demo’s de deur uit doet!